Osada wśród drzew

Romana LIPEŻ (1917-2003)

ROMANA LIPEŻ, ur. 5 lutego 1917 we Lwowie, zm. 18 stycznia 2003 w Krakowie - polska malarka. Studiowała malarstwo dekoracyjne u prof. H. Uziembły i prof. A. Terleckiego w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie (1935 - 1938), a następnie w powstałym z przekształcenia tej szkoły Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych (1938-1939). Podczas II wojny światowej uczyła się w Kunstgewerbeschule w okupowanym przez Niemców Krakowie. 1945-1950 studiowała w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach profesorów - W. Jarockiego, Z. Pronaszki, E. Eibischa i H. Rudzkiej-Cybis (dyplom w 1960). Od 1945 r. była członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Brała udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych organizowanych m.in. przez: ZPAP, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Biuro Wystaw Artystycznych, w wystawie z cyklu Festiwal Sztuki Krakowa, w wystawie malarstwa polskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie, w wystawie w Lyonie, gdzie prezentowano malarstwo kilku krakowskich artystów, związanych z Grupą Twórczą "Zachęta". Obrazy Romany Lipeż zakupywane były przez Ministerstwo Kultury i Sztuki do zbiorów państwowych. Jej prace znajdują się w Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Beskidzkim Muzeum Rozproszonym Diecezji Bielsko-Żywieckiej, w krakowskim Pałacu Sztuki, są w ofercie domów aukcyjnych w Polsce (m.in. Kraków, Warszawa, Katowice) i za granicą (Kolonia, Kopenhaga) oraz w wielu kolekcjach prywatnych - w Polsce, Niemczech, Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Włoszech, Hiszpanii, Szwecji, USA, Japonii, Hongkongu, Zimbabwe. Romana Lipeż związana z Krakowem niemal przez całe życie malowała z upodobaniem architekturę miasta, utrwalając na płótnie jego romantyczne zaułki. Jak pisała Magda Czubińska, kustosz Muzeum Narodowego w Krakowie (folder wystawy w Galerii Kocioł Artystyczny, Kraków 1997): "artystka z pietyzmem i sentymentem maluje widoki krakowskiej architektury", "oddaje nastrój i charakter dzielnicy czy miejsca, porę dnia i roku, wilgotność powietrza". Wiele miejsca w twórczości Romany Lipeż zajmuje pejzaż, przede wszystkim górski, malarstwo portretowe oraz martwa natura utrzymana w ciepłych, pastelowych barwach - widoczne jest tu oddziaływanie znakomitej polskiej szkoły koloryzmu oraz tradycje postimpresjonistyczne. Jerzy Madeyski (folder wystawy w Galerii Hotelu Pollera, Kraków 1997) pisał: "Rozwój Romany Lipeż przebiega w sposób niezwykle wprost konsekwentny. Najwcześniejsze zachowane obrazy nawiązują [...] do subtelnego i wyraźnie idealizowanego poczucia piękna la belle epoque". "W latach następnych [...] ulega wpływom kapistowskich mistrzów"; "artystkę rychło jednak zaczyna nudzić grzeczne i salonowe malarstwo, w jaki zmienił się klasyczny, akademicki już postimpresjonizm. Coraz też większą falą wzbiera właściwa jej temperamentowi ekspresja". Ostatnie obrazy maluje "coraz szerszymi i mocniejszymi uderzeniami pędzla, tak wyrazistymi, że obraz przypomina niekiedy w swych impastach relief". W niezwykle bogatym dorobku twórczym Romany Lipeż ważne miejsce zajmują oryginalne projekty witraży, wykorzystane do wnętrz sakralnych.