Chrystus w Emaus, z Małej Pasji (1509-1511), kopia XVIII w.

Albrecht DÜRER (1471-1528)

Malarz, grafik, rysownik, a także teoretyk sztuki. Jeden z największych artystów przełomu epok, przyjaciel uczonych i artystów, nadworny artysta cesarza Maksymiliana I, a potem Karola V. Uczył się w warsztacie złotniczym ojca i u malarza Michaela Wolgemuta w czasach powstawania "Liber Chronicarum". Odbył podróż czeladniczą po Alzacji i Szwajcarii. Dwukrotnie wyjechał do Włoch (lata 1494-95 i 1505-06), gdzie kopiował miedzioryty Mantegni. W Wenecji znakomicie opanował technikę posługiwania się światłocieniem i półtonami. Po powrocie osiadł w rodzinnej Norymberdze, gdzie prowadził warsztat malarski i graficzny, w którym zatrudniał wielu uczniów i czeladników. Dürer zrewolucjonizował grafikę, przemógł techniczne ograniczenia drzeworytu. Wprowadził cieńszą, delikatniejszą linię, wysubtelnił cieniowanie, w znacznym stopniu rozszerzając skalę waloru, nauczył się oddawać fakturę i przestrzenność rzeczy, co pozwoliło mu na niespotykaną przedtem szczegółowość i programową złożoność kompozycji. Opanował nie tylko drzeworyt i miedzioryt, ale próbował swoich sił też w kwasorycie i suchej igle. Nadał rycinom rangę samodzielnego dzieła sztuki. Świadomie wykorzystywał możliwości łatwego rozprzestrzeniania się odbitek do budowania swojej sławy, wydając całe serie grafik (najsłynniejsze: "Duża i Mała Pasja", "Apokalipsa"," Żywot Marii") i dbając o umieszczenie swojego monogramu w widocznym miejscu. Sztandarowymi dziełami rytowniczymi Dürera były trzy miedzioryty znane jako tzw. sztychy mistrzowskie: "Św. Hieronim w pracowni", "Rycerz, Śmierć i Diabeł" oraz "Melancholia I", nazwana przez Panofskiego jego psychologicznym autoportretem. Nie stronił też od bardziej jednoznacznych wizerunków własnych, jak w "Łaźni męskiej", gdzie poza sobą umieścił też swojego uczonego przyjaciela, Wilibalda Pirkheimera (otyły mężczyzna po prawej).